ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΤΗΣ ΟΡΕΙΝΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ
Διανύοντας τα δύσκολα χρόνια της οικονομικής κρίσης, πολλά δεδομένα του επαγγελματικού τομέα της χώρας μας έχουν αλλάξει και συγχρόνως έχουν καταργήσει ορισμένα εργασιακά στερεότυπα του παρελθόντος. Έτσι λοιπόν και η ορεινή περιοχή της Ξάνθης επηρεάστηκε σε μεγαλύτερο βαθμό από άλλες περιοχές της χώρας μας λόγω της γνωστής κατάστασης που επικρατεί και έχουμε περιγράψει εκτενώς σε προηγούμενα κείμενα μας.
Είναι περιττό πλέον να επαναλαμβάνουμε τους παράγοντες που οδήγησαν την ορεινή περιοχή στην κατάσταση που έχει περιέλθει τώρα, αναλύοντας και εξηγώντας τους γνωστούς πια λόγους και αιτίες.
Τα τελευταία χρόνια, η πολιτεία κάνει ορισμένες προσπάθειες και κάποια σταθερά βήματα για βελτίωση της εικόνας της περιοχής μας και των κατοίκων της, αλλά όπως αποδεικνύεται από τα γεγονότα, δεν είναι αρκετά ώστε να δώσουν την απαιτούμενη ώθηση στους κατοίκους της περιοχής μας και να φέρουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα.
Αυτή τη φορά θα αναφερθούμε στις αλλαγές που υπέστη ο εργασιακός τομέας και τις συνέπειες που ακολούθησαν και απασχολούν σε καθημερινή βάση τους κατοίκους της περιοχής μας. Παλιότερα υπήρχαν επαγγέλματα που είχαν καταστήσει διάσημη την περιοχή μας, όπως η καλλιέργεια της ποικιλίας καπνού ''μπασμά'' που ήταν παγκοσμίως γνωστή και είχε χαρακτηριστεί ως ''ο χρυσός της ορεινής περιοχής''.
Το τελευταίο διάστημα όμως, αυτή η καταπληκτική κατάσταση πήρε μια απρόσμενα άσχημη τροπή και εκεί που η ποικιλία αυτή ήταν περιζήτητη, εξαφανίστηκε από προσώπου γης, ως δια μαγείας. Κι επειδή κανείς δεν πιστεύει πια στα μάγια, αναφέρουμε την μοναδική αιτία που προκάλεσε αυτό το θλιβερό αποτέλεσμα.
Ήταν οι καπνέμποροι που κι αυτοί είχαν γίνει πασίγνωστοι όλα αυτά τα χρόνια που εμπορεύονταν τα καπνά της περιοχής μας και ήταν το Α και το Ω για την παγκόσμια καπνοβιομηχανία. Κάποια στιγμή όμως, εντελώς ξαφνικά μετατράπηκαν σε αδίστακτους μαφιόζους και απατεώνες του υποκόσμου. Στην αρχή παραλάμβαναν τις ποσότητες καπνού από την ορεινή περιοχή, όριζαν κάποιες τιμές και στη συνέχεια καθυστερούσαν μέχρι και την επόμενη χρονιά τις πληρωμές των καλλιεργητών οι οποίοι έκαναν υπομονή και δεν παραπονέθηκαν.
Κατά την τελευταία δεκαετία όμως, τα πράγματα άλλαξαν και οι πολυαναμενόμενες πληρωμές δεν έγιναν ποτέ. Συνέχισαν να παραλαμβάνουν τεράστιες ποσότητες καπνού ξεγελώντας τους πάντες και χωρίς να τις πληρώνουν. Οι κάτοικοι της περιοχής μας αδυνατούσαν να αντιδράσουν, αφού τους δέσμευαν κάποιες συμβάσεις και έπρεπε να τιμήσουν τις υπογραφές τους.
Κάποια στιγμή αποφάσισαν να κινηθούν δικαστικά και να διεκδικήσουν τα χρήματα που τους χρωστούσαν οι καπνέμποροι. Δυστυχώς, ούτε κι αυτή η λύση οδήγησε σε κάποιο θετικό αποτέλεσμα. Απλά ο ένας μετά τον άλλον, οι καπνέμποροι και οι εταιρείες τους μπήκαν σε καθεστώς πτώχευσης για να μην πληρώσουν ποτέ τους αγρότες της περιοχής μας, ξοδεύοντας όμως ολόκληρες περιουσίες σε δικηγόρους και δικαστικά έξοδα.
Μετά απ' όλα αυτά οι καλλιέργειες καπνού άρχισαν να λιγοστεύουν και οι πλέον αδικημένοι και σ' αυτό το θέμα, κάτοικοι της ορεινής περιοχής να αναζητούν λύσεις και εργασία αλλού. Σαφώς η πολιτεία και σ' αυτή τη περίπτωση έμεινε αμέτοχη χωρίς να καταβάλλει την παραμικρή προσπάθεια ώστε να δικαιωθεί έστω και ένας πολίτης της περιοχής και να πάρει πίσω τα χρήματα που του οφείλονταν, ακόμη και μετά από χρόνια.
Οι υποθέσεις μπήκαν στο αρχείο, κάποιες παραγράφηκαν και ορισμένες δεν εκδικάστηκαν ποτέ. Όλα με συνοπτικές διαδικασίες και αθόρυβα χωρίς πολλή φασαρία. Στις μέρες μας έχει μείνει ένα ποσοστό του 5% από το σύνολο των κατοίκων της περιοχής μας που παραδοσιακά ασχολείται ακόμη με την καπνοκαλλιέργεια, δίχως βέβαια να παράγει τεράστιες ποσότητες όπως παλιότερα.
Ένα άλλο μικρό ποσοστό του 5% των κατοίκων και ιδιαίτερα των νέων της περιοχής μας, είναι ναυτικοί με μόνιμες θέσεις ευθύνης και μεγάλης διάρκειας ταξίδια. Παλιότερα το ποσοστό των ναυτικών άγγιζε το 40%, αλλά στα δύσκολα χρόνια της οικονομικής κρίσης πολλές ναυτιλιακές εταιρείες πτώχευσαν με αποτέλεσμα να μειωθεί δραματικά και το ποσοστό του τομέα αυτού.
Περνάμε σε ένα άλλο πολύ δημοφιλές επάγγελμα της ορεινής περιοχής που τα τελευταία χρόνια έχει γίνει viral και ρυθμιστής όλων των σημαντικών γεγονότων του τόπου μας και κατέχει το εντυπωσιακό 10% του πληθυσμού της ορεινής περιοχής. Αναφερόμαστε στους λεγόμενους ''ιμάμηδες'', ''χοτζάδες'', ιεροκήρυκες ή θρησκευτικοί ηγέτες!!!
Αναδεικνύεται ως το πιο περιζήτητο επάγγελμα ακόμα και στην ευρύτερη περιοχή της Θράκης. Προσλαμβάνονται και τοποθετούνται στα τεμένη της Θράκης από κάποιες παράλληλες δομές ξένων προς την περιοχή συμφερόντων, ως θρησκευτικοί λειτουργοί, απολαμβάνοντας τα πλούσια προνόμια κάποιου είδους αργομισθίας, χωρίς κανέναν φορολογικό έλεγχο και χωρίς να έχουν την παραμικρή προσφορά στην κοινωνία της περιοχής μας, αντίθετα με τους υπόλοιπους κατοίκους που πρέπει να εργαστούν για να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους και δεν στάθηκαν τόσο ''τυχεροί'' στη ζωή τους.
Ένα ακόμη ποσοστό του 10% είναι επιχειρηματίες που διατηρούν κάποιες μικροεπιχειρήσεις και με αρκετές δυσκολίες προσπαθούν να ανταποκριθούν στις τεράστιες υποχρεώσεις τους και να καλύψουν τις ανάγκες των επιχειρήσεων τους. Καφενεία, μπακάλικα, κρεοπωλεία, μικρές βιοτεχνίες επίπλων και σιδηροκατασκευών, κτηνοτρόφοι και έμποροι είναι μερικές από τις επιχειρήσεις που ακόμα διατηρούνται στην ορεινή περιοχή και αυτό οφείλεται σε έναν και μοναδικό λόγο.
Το τελευταίο επάγγελμα που θα αναφερθούμε παρακάτω που με το κεφάλαιο του διατηρεί και συντηρεί ανελλιπώς τα τελευταία χρόνια όλα τα παραπάνω επαγγέλματα. Αναφερόμαστε στο πολύ μεγάλο ποσοστό που απομένει και αντιστοιχεί στο 70% των κατοίκων της περιοχής μας που είναι ναυτεργάτες.
Τουλάχιστον έτσι θα έπρεπε να χαρακτηρίζονται επίσημα από το σύστημα που τους προσλαμβάνει σε ναυπηγεία του εξωτερικού υπό καθεστώς εκμετάλλευσης και ομηρίας. Δεν απαιτούνται κάποιες ιδιαίτερες γνώσεις και ικανότητες, αρκεί οι προσλαμβανόμενοι και οι οικογένειες τους να ψηφίζουν τον εκλεκτό του αφεντικού τους τον οποίο και χρηματοδοτούν προεκλογικά.
Μοναδική προϋπόθεση για να προσληφθεί κάποιος ως δήθεν ναυτεργάτης, είναι ευτυχώς, να έχει κλείσει το 18ο έτος της ηλικίας του και να έχει το δικαίωμα ψήφου. Μαρτυρίες των ίδιων που εδώ και αρκετά χρόνια εργάζονται σε τέτοιου είδους εργασίες, αναφέρουν εκτενώς τις πρωτόγονες συνθήκες εργασίας που επικρατούν εκεί, χωρίς σωστή σίτιση, με διπλάσιο ωράριο εργασίας από το προβλεπόμενο, ενώ τις περισσότερες φορές διαμένουν σε αυτοσχέδιες παράγκες, κοντέϊνερ και καταυλισμούς για όσο χρόνο εργάζονται εκεί.
Το μόνο θετικό στην όλη κατάσταση είναι οι ''τσιμπημένοι'' μισθοί και η έγκαιρη αποπληρωμή τους από τις περισσότερες εταιρείες που απασχολούν προσωπικό στα ναυπηγεία και ότι βάσει νόμου δεν προσλαμβάνονται ανήλικοι. Έτσι λοιπόν, οι νέοι αφήνουν τις οποιεσδήποτε σπουδές έχουν ξεκινήσει και σπεύδουν να πλουτίσουν στο εξωτερικό δουλεύοντας ως καθαριστές, βαφείς, κουβαλητές οικοδόμοι και κηπουροί.
Το θέμα της ασφάλισης τους το έχουμε αναλύσει κι αυτό σε παλαιότερα κείμενα μας, σύμφωνα πάντα με τις δικές τους μαρτυρίες και εξηγήσεις. Τα λόγια είναι περιττά πλέον όταν αναφερόμαστε στα 5 κορυφαία επαγγέλματα της ορεινής περιοχής. Οι παράγοντες διαμόρφωσης επαγγελματικών επιλογών είναι λιγοστοί και όπως δείχνουν τα πράγματα είναι πάντοτε οι οικονομικές συγκυρίες.
Σίγουρα, σε πολλές περιπτώσεις η ανεργία που μαστίζει την χώρα μας, οδηγεί τους νέους και της περιοχής μας να αναζητήσουν εργασία σε χώρες του εξωτερικού, πέφτοντας πολλές φορές θύματα εκμετάλλευσης και δουλείας. Ένα άλλο στοιχείο επιρροής είναι η κοινωνική θέση που επιδιώκουν να κατακτήσουν τα τελευταία χρόνια οι κάτοικοι της περιοχής μας.
Αξιώματα, διακρίσεις και διοικητικές θέσεις στους τοπικούς φορείς είναι τα πιο μεγάλα όνειρα πολλών ''οραματιστών'' της ορεινής περιοχής. Τέλος, ένα στοιχείο της σύγχρονης πραγματικότητας που διαμορφώνει τις επαγγελματικές επιλογές των κατοίκων της περιοχής μας, είναι και η ραγδαία τεχνολογική εξέλιξη, γι' αυτό και αρκετοί επιθυμούν να ασχοληθούν με κάποια σύγχρονα επαγγέλματα αντί με την κουραστική χειρωνακτική εργασία που δυστυχώς ακόμα υπάρχει σε μεγάλο βαθμό στην περιοχή μας.
Συμπερασματικά, μπορούμε να σημειώσουμε ότι με την πάροδο του χρόνου η τοπική κοινωνία αλλάζει σε τέτοιο βαθμό που σε σύγκριση με το παρελθόν, στην επιλογή του επαγγέλματος θα παίζουν ρόλο περισσότεροι παράγοντες, με αποτέλεσμα το μέλλον του εργασιακού τομέα να μην μπορεί να προβλεφθεί.